Katedra w Kwidzynie odkrywa kolejne tajemnice: znaleziono nowe historyczne malowidła oraz podziemne krypty. Kompleks niszczy jednak wilgoć

Jak wyjaśnia ks. Ignacy Najmowicz, proboszcz parafii pw. Św. Jana Ewangelisty w Kwidzynie, przeprowadzenie badań naukowych w katedrze było możliwe dzięki dotacjom udzielonym przez samorząd Kwidzyna. Zbadano cały gmach, począwszy od posadzek, po więźbę dachową. W efekcie poznano nowe informacje na temat katedry.

- Zostały odkryte nowe krypty, które do tej pory nie były znane. Mamy też nowe informacje o więźbie dachowej, która w prawie oryginalnym stanie zachowała się od czasów średniowiecza, a także odkryto malowidła znajdujące się na chórze. To wszystko sprawia, że jesteśmy bogatsi o wiedzę poprzednich pokoleń – mówił ks. I. Najmowicz.

W ramach udzielonej dotacji w katedrze przeprowadzono szereg badań i dokumentacji naukowych, które miały pomóc w dokładnym rozpoznaniu materiałowego oraz wstępnego rozwarstwienia chronologicznego, a także w analizie stanu zachowania i przyczyn zniszczeń dawnej katedry pomezańskiej. Wykonano m.in. pełną i bardzo szczegółową inwentaryzacje pomiarowo-rysunkową całej katedry. Przebadano historyczne zaprawy, skały z posadzki, a także więźby dachowe. Przeprowadzono także badania georadarowe struktur podziemnych katedry, sięgając do 4 m w głąb posadzki. W efekcie natrafiono na 5 dużych podziemnych przestrzeni oraz 3 mniejsze, prawdopodobnie krypty. Natrafiono także na 30 miejsc pochówków, tzw. komór grobowych oraz na ślady fundamentów średniowiecznych ołtarzy.

Podczas prac odnaleziono także nieznane malowidła ścienne, które znajdują się na stronie zachodniej. Wśród nich jest m.in. malowidło przedstawiające medalion.

- To sensacja, bo jest to jedyne w tej części Europy malowidło, które nie zostało poddane żadnym pracom konserwatorskim, ani w XIX wieku, ani później – mówił prof. dr hab. Juliusz Raczkowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu,który przedstawił wyniki przeprowadzonych badań na sesji rady miejskiej w Kwidzynie.

Podczas prac przeprowadzono także kompleksowe badania wilgotnościowe wszystkich ścian oraz więźb dachowych, które wskazały na poważny problem przed którym stoi cały kompleks katedralno-zamkowy.

- W zasadzie cała część południowa jest zawilgocona do poziomu 5 m od posadzki, a poziom wilgotności w murach przekracza 80 procent. Oznacza to, że w niektórych miejscach w zasadzie mamy wodę w murach. Powyżej 80 proc. jest już tam woda – mówił J. Raczkowski.

Jak podkreślał ściana północna wygląda lepiej ponieważ swego czasu wykonano tam specjalistyczne odwierty, uporządkowano przestrzeń i elewacja w naturalny sposób się wietrzy. Jednak i tam są miejsca w których wilgotność do 6,5 wynosi 85 proc.

Prof. Raczkowski wskazał jednoznacznie, że problematyczne dla kompleksu katedralno-zamkowego stały się współczesne inwestycje. Wśród nich rewitalizacja przylegających do budowli kamienic.

- Szeroko rozumiane rewitalizacje wszędzie robią problem. Tutaj akurat zmieniły stosunki wodne – mówił prof. UMK.

Jak podkreślał katedra była już osuszana, ale rewitalizacja wykonana z użyciem współczesnych materiałów czyli gigantycznej ilości zbrojonego betonu spowodowało kompletną zmianę stosunków wodnych. Dodał przy tym, że takie samo spektrum badań wykonano także dla zamku. Jak się okazało tam również woda znajduje się w południowej części gmachu.

- W pewnych miejscach jest to 85 proc. wilgotności, a w piwnicach zamkowych jest to nawet 90 proc. - dodawał.
Jak dodaje usuniecie wilgoci to priorytet, jednak nie dotyczy tylko katedry czy zamku. Program działań musiałby objąć teren całego dawnego starego miasta Kwidzyna. Profesor nie chciał mówić o kosztach. Jak podkreślał są jakieś pomysły, działania, ale trudno dokładnie określić ile takie działania pochłoną pieniędzy.

Radny Rafał Kasztelan dopytywał o odnalezione pod katedrą groty grobowe. Był ciekaw czy wiedziano o ich istnieniu wcześniej czy też istnienie ich pokazały dopiero przeprowadzone badania.

- Czy jest jakaś szansa na eksploracje tych grot, a co za tym idzie na jakieś spektakularne odkrycia? - dociekał R. Kasztelan.

Prof. J. Raczkowski wyjaśnia, że tego typu kościoły były zazwyczaj miejscem pochówków. Ze źródeł historycznych wiadomo, że w korpusie katedry chowano kanoników. XVII-wieczne źródła podają natomiast gdzie leżał i gdzie znajdowała się płyta Jana z Kwidzyna. Podczas prac odkryto jednak także nieznane wcześniej komory grobowe, a także istniejące wcześniej podziemne przejście z zamku do katedry. Jak podkreślał katedra nie będzie jednak przekopywana w poszukiwaniu skarbów czy też ukrytych miejsc.

- Błogosławionej Doroty tam nie znajdziemy, ale nie to jest priorytetem – mówił prof. UMK.

CZYTAJ TEŻ: Poszukiwania szczątków bł. Doroty z Mątów, odnalezienie - mistrzów krzyżackich