Uroczystości w Janowie upamiętniające 101. rocznicę plebiscytu na Powiślu, Warmii i Mazurach. Msza św. oraz symboliczne złożenie kwiatów

Podczas Mszy św. odprawionej w kościele pw. Św. Jana Chrzciciela, przypominano bohaterską postawę dawnych mieszkańców Janowa i okolicznych miejscowości oraz ich wierność polskiej tradycji narodowej i kulturalnej. Podkreślano, że tradycja ojczysta, język, wiara, zostały im zaszczepione w rodzinach oraz w kościele.
Po nabożeństwie delegacje organizacji, samorządów oraz lokalnych instytucji złożyły kwiaty przy mogile pomordowanych janowiaków, a także na grobie Tadeusza Tollika, pierwszego wójta tych ziem po wygranym plebiscycie w 1920 roku.

Po zakończeniu części oficjalnej zebrani odwiedzili dawny budynek Szkoły Podstawowej w Janowie, gdzie obecnie mieści się wystawa poświęcona m.in. Plebiscytowi na Powiślu, Warmii i Mazurach. Chętni mogli również otrzymać egzemplarz książki Kazimierza Przyborowskiego „Mała Polska”.

- Jest to monografia o losach plebiscytowych i o tym wszystkim co tutaj się wydarzyło – wyjaśniał Norbert Cesarz, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Kwidzynie. - W ubiegłym roku Biblioteka Publiczna Gminy Kwidzyn wydawała tę książkę z okazji 100-lecia Plebiscytu. Nie mieliśmy jednak jeszcze okazji w żaden sposób jej wręczyć czy też podarować. Jest to więc pierwsza okazja do jej zaprezentowania.

Przypomnijmy, że 11 lipca 1920 roku, na podstawie decyzji Traktatu Wersalskiego, ustalającego nowy porządek w Europie po zakończeniu I wojny światowej, na obszarze Warmii, Mazur i Powiśla odbył się plebiscyt, który miał rozstrzygnąć o przynależności tych ziem do Polski lub do Niemiec. Plebiscytem na Powiślu objęto cztery powiaty (suski, kwidzyński, sztumski, malborski). W okręgu kwidzyńskim za Polską oddano 7947 głosów (7,6%), a zdecydowana większość poparła Niemcy - 96 894 (ok. 92%). Ostatecznie w wyniku głosowania stronie polskiej przyznano jedynie 8 gmin. Wśród nich były powiślańskie wsie: Małe Pólko, Nowe Lignowy, Kramrowo, Bursztych i Janowo, których mieszkańcy opowiedzieli się za przyłączeniem tych ziem do Polski. W efekcie po prawej stronie Wisły wydzielono niewielki obszar obejmujący te miejscowości (wraz z portem rzecznym w Korzeniewie, ale bez wsi Korzeniewo), który włączony został w granice Rzeczpospolitej Polskiej. Ze względu na lokalizację obszar ten nazywany był „Małą Polską” lub „Rzeczpospolitą Janowską”.