Malbork. Prapremiera filmu "Krzyżacy" poprawionego cyfrowo odbyła się 10 lat temu na zamku [ZDJĘCIA]

Projekcję cyfrowej wersji "Krzyżaków", wykonanej przez grupę KinoRP, Muzeum Zamkowe w Malborku przygotowało razem z Muzeum Kinematografii w Łodzi z okazji Roku Grunwaldzkiego. Zanim na Zamku Średnim odbyła się prapremiera, mieszkańcy mieli okazję spotkać się z twórcami filmu i aktorami, m.in. z Mieczysławem Kalenikiem (Zbyszko z Bogdańca) i Barbarą Horowianką grającą czarny charakter (służka zakonna). Do Malborka nie dotarł wtedy Emil Karewicz, filmowy król Władysław Jagiełło. Spotkanie poprowadził Stanisław Janicki, wybitny znawca polskiej kinematografii, wielu osobom znany z dawnego niedzielnego cyklu TVP - „W starym kinie".

10 lipca w 2010 r. w Muzeum Zamkowym otwarta też została wystawa o filmie, na której znalazły się plansze ze zdjęciami, fotosami, projektami scenografii, a także kamera Aleksandra Forda. Wyeksponowano również zdjęcia ze zbiorów prywatnych mieszkańców Starogardu Gd., gdzie nakręcono wiele scen. Tam plan filmowy miał okazję oglądać jako dziecko Zbigniew Potocki z Muzeum Ziemi Kociewskiej. To wówczas poznał aktorów odgrywających główne role w filmie, m.in. Mieczysława Kalenika oraz Andrzeja Szalawskiego, czyli Juranda ze Spychowa.

Filmowe miasteczko, które zorganizowano na potrzeby planu, zamieszkiwało tysiące osób – aktorów, operatorów, realizatorów i wielu innych. Do scen zbiorowych wybierano również statystów spośród mieszkańców. Pan Zbyszek po raz kolejny spotkał się z aktorami podczas wystawy na zamku w Malborku w 2010 roku.

Poznałem wówczas Barbarę Horawiankę, która grała służkę porywającą Danusię – mówi. - Jakaż to była przesympatyczna osoba, aż trudno było uwierzyć, że tak dobrze wczuła się w tamtą rolę.

Jako plan filmowy w zbiorowej pamięci zapadło szczególnie Jezioro Płaczewskie – znane szerzej jako Jamertal. To właśnie tam wybudowano Spychów, czyli gród Juranda. Projektanci dekoracji zadbali również o to, aby plenerowe atrapy później stały się również Bogdańcem, czyli rodzinną siedzibą Maćka i Zbyszka. Dekoracje były potem atrakcją dla starogardzian, którzy chętnie się wśród nich fotografowali.

Także inne okolice Starogardu Gd. stały się filmowym plenerem dla scen batalistycznych. Bitwa pod Grunwaldem rozgrywała się na polach pomiędzy Rywałdem a Kolinczem. Z kolei Zygfryd de Lowe „popełnił samobójstwo” w pobliżu jeziora w Godziszewie.

Sceny do „Krzyżaków” były oczywiście kręcone również w malborskim zamku. Do kin film wszedł 1 września 1960 roku.