Pracodawcy coraz chętniej zatrudniają osadzonych. Zakład Karny w Kwidzynie współpracuje z 11 firmami z powiatu

Obecna sytuacja na rynku pracy, gdzie brakuje wykwalifikowanych pracowników sprawiła, że pracodawcy szukają możliwości zatrudnienia wśród skazanych przebywających na terenie kwi-dzyńskiego zakładu karnego. Widać to w liczbach. W 2016 roku średnia skazanych zatrudnionych odpłatnie na rzecz kontrahentów zewnętrznych wynosiła 57 osób, natomiast w 2017 roku już 72 osoby. Zatrudnienie odpłatne na rzecz kontrahentów zewnętrznych cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród firm. Program „Praca dla więźniów” ogłoszony w 2016 roku oraz jego ogromna promocja sprawiły, że firmy, które dotychczas obawiały się zatrudnienia więźniów lub nie miały wiedzy na ten temat, uznały zatrudnienie skazanych za dobry sposób uzupełnienia braków kadrowych.

Resocjalizacyjna wartość pracy
Zatrudnienie skazanych jest jedną z form oddziaływań resocjalizacyjnych. Nie jest to łatwe zadanie, gdyż nie każdy osadzony nadaje się do pracy poza terenem jednostki. Wychowawca opiekujący się takim skazanym musi wziąć pod uwagę wszystkie czynniki wychowawcze w celu wytypowania skazanego do pracy. Funkcjonariusz ds. zatrudnienia analizuje informacje i wyszukuje odpowiednie miejsce takiemu skazanemu zgodnie z zapotrzebowaniem zgłoszonym przez pracodawcę oraz umiejętnościami i kwalifikacjami posiadanymi przez skazanego. Przez pracę skazani uczą się takich wartości jak odpowiedzialność, rzetelność wykonywania swoich obowiązków, które przed osadzeniem były z reguły dla nich obce. Stają się potrzebni społeczeństwu i mogą spojrzeć na drugiego człowieka z innej perspektywy. Dzięki prowadzonym oddziaływaniom poprzez pracę funkcjonariusze mogą nauczyć skazanych, że dobrze wykonana praca potrafi zmienić ich życie na lepsze i sprawić, ze w dobie obecnej sytuacji na rynku mogą stać się wartościowymi pracownikami.

Zasady zatrudniania więźniów
Zatrudnianie skazanych reguluje kodeks karny wykonawczy. Zgodnie z jego przepisami skazanego zatrudnia się na podstawie skierowania do pracy, albo umożliwia się mu wykonywanie pracy zarobkowej w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o pracę nakładczą lub na innej podstawie prawnej. W zakresie tego zatrudnienia skazany może świadczyć pracę na rzecz różnych kontrahentów, takich jak sam zakład karny lub inne jednostki organizacyjne Służby Więziennej, a także przywięzienne zakłady pracy, organy samorządu terytorialnego czy instytucje charytatywne i organizacje pożytku publicznego. W praktyce, w większości jednostek organizacyjnych służby więziennej zatrudnianie osadzonych u przedsiębiorców zewnętrznych odbywa się na zasadzie skierowania do pracy.

Zatrudnienie przy skierowaniu odbywa się na mocy decyzji dyrektora zakładu karnego, który zawarł z pracodawcą zewnętrznym umowę o zatrudnienie odpłatne osadzonych. W przeciwieństwie do zawierania ze skazanym umowy o pracę skierowanie nie powoduje powstania stosunku pracy między skazanym a pracodawcą zewnętrznym.

W stosunku do więźniów zatrudnionych na podstawie skierowania do pracy nie stosuje się przepisów prawa pracy, z wyjątkiem tych dotyczących czasu pracy (dział VI kodeksu pracy) oraz bezpieczeństwa i higieny pracy (dział X bezpieczeństwo i higiena pracy). Przy skierowaniu do pracy jej świadczenie nie jest efektem obowiązku przyjętego przez skazanego dobrowolnie, lecz wynika ze skierowania przez administrację Zakładu Karnego w Kwidzynie.

Pracodawca ze względu na brak stosunku pracy nie musi wypłacać mu wynagrodzenia chorobowego, czy prowadzić dokumentacji pracowniczej. Wszelkie dokumenty związane ze skierowaniem do pracy prowadzi bowiem administracja zakładu karnego. Pracodawca może wycofać skazanego z pracy, bez wypowiedzenia. Ponadto, podmiot zatrudniający skazanego na mocy skierowania do pracy może wnioskować o zmianę miejsca i rodzaju jego pracy lub o wycofanie go z zatrudnienia. Skazanemu zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy, wynagrodzenie ustala się w sposób zapewniający osiągnięcie kwoty co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przy przepracowaniu pełnego miesięcznego wymiaru czasu pracy lub wykonaniu pełnej miesięcznej normy pracy.

Jeśli jednak osadzony nie przepracuje pełnej miesięcznej normy czasu pracy wynagrodzenie wypłaca mu się proporcjonalnie do ilości czasu pracy lub wykonanej normy. Gdy zatrudnia się osadzonego na część etatu, najniższe wynagrodzenie ustala się proporcjonalnie do liczby godzin zatrudnienia, biorąc za podstawę minimalne wynagrodzenie. Wynagrodzenie za pracę zatrudniający przekazuje wraz z listą płac do Zakładu Karnego w Kwidzynie, w którym przebywa skazany, w terminie określonym w umowie, nie później niż do 10. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.

Korzyści płynące z zatrudnienia więźniów
Z wynagrodzenia za pracę przysługującego skazanemu potrąca się 7 proc. na cele Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy takie jak m.in. pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im najbliższym, szkolenia dla organów prowadzących postępowania karne podnoszące kompetencje w zakresie postępowania z osobami pokrzywdzonymi przestępstwem i świadkami, edukację z zakresu przeciwdziałania przemocy i przestępczości w szczególności funkcjonariuszy Policji, pomoc psychologiczną świadkom. Dodatkowo 45 proc. z wynagrodzenia potrąca się na cele Funduszu takie jak m.in. tworzenie nowych miejsc pracy dla skazanych, tworzenie w jednostkach penitencjarnych Służby Więziennej infrastruktury niezbędnej dla działań resocjalizacyjnych, modernizację przywięziennych zakładów pracy i ich produkcji, organizowanie nauki zawodu i doskonalenia zawodowego dla osób pozbawionych wolności.

Fundusz Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy jest państwowym funduszem celowym. Ma być instrumentem dostarczającym argumentów dla przedsiębiorców, którzy zatrudniają skazanych lub zdecydują się zaoferować im pracę w przyszłości.

W obecnej chwili pracodawcy mogą uzyskać 35 proc. zwrotu w formie ryczałtu, kosztów poniesionych na wynagrodzenia skazanych z Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy. Ryczałt wypłaca się na wniosek pracodawcy. Z tego funduszu firmom zatrudniającym skazanych można przyznać pożyczki bądź dotacje. Jego dysponentem jest Dyrektor Generalny Służby Więziennej.

Kolejna korzyść dla pracodawcy z tytułu zatrudnienia odpłatnego skazanych polega na tym, że z wynagrodzenia skazanych nie potrąca się składek na świadczenia zdrowotne. Więźniom zapewnia się bezpłatne świadczenia zdrowotne, leki i artykuły sanitarne, a także protezy, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, jeżeli ich brak mógłby pogorszyć stan zdrowia lub uniemożliwić odbywanie kary pozbawienia wolności. Bezpłatną opiekę medyczną nad skazanymi finansuje budżet państwa, gdyż nie podlegają oni powszechnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Jednym z podmiotów zatrudniających skazanych z ZK Kwidzyn jest firma Polkont działająca na terenie Kwidzyna. Firma ta oferuje szeroki wybór kontenerów magazynowych, morskich, które nadają się zarówno do przewozu materiałów, towarów jak i ich przechowywania. Skazani remontują kontenery, dodatkowo oczyszczając je z zabrudzeń. Pracodawca jest bardzo zadowolony z pracy osadzonych.

- Są to osoby kompetentne, które pomagają nam i z którymi współpracuje się bardzo dobrze. Skazani są bardzo zaangażowani w pracę, wykonują ją rzetelnie - tak jakość pracy wykonywanej przez skazanych ocenił Piotr Szy-maniak - kierownik produkcji firmy Polkont.

Pracę, jaką każdego dnia wykonują skazani z Zakładu Karnego w Kwidzynie ocenił również Patryk Matla, przedstawiciel firmy Polkont: - Ta współpraca daje nam możliwość utrzymania ilości zatrudnionych pracowników na poziomie, który pozwala realizować w pełni wszystkie zamówienia. Mamy świadomość z jakimi ludźmi współpracujemy. Ten proces współpracy zaczyna się od nauki. Musimy nauczyć skazanych posługiwania się odpowiednimi narzędziami w celu wykonywania powierzonych prac. Jest to w zależności od skazanego proces, który musi każdy z nich przejść celem prawidłowej adaptacji na stanowisku pracy. Proces ten nie różni się niczym w przystosowaniu pracownika cywilnego na danym stanowisku pracy. My nie widzimy różnicy pomiędzy pracownikiem z zewnątrz a skazanym z zakładu karnego.

Piotr ma 32 lata. Odbywa karę po raz czwarty. Na wolność wyjdzie w maju 2019 roku. Pracuje przy produkcji mrożonej żywości.

- Możliwość wykonywania pracy w trakcie odbywania kary jest dla mnie bardzo ważna. Prze-de wszystkim mam zajęcie i nie muszę bezczynnie siedzieć w celi. Rodzina nie musi mi pomagać, a przeciwnie, to ja mogę pomóc im. Zarobione pieniądze wysyłam do domu. Tak naprawdę przez to, że się tu znalazłem i że pracuję, wiele się nauczyłem. Zobaczyłem, że mogę żyć normalnie i codziennie wychodzić do pracy - mówi.

Obecnie Zakład Karny w Kwidzynie współpracuje z 11 podmiotami z terenu Kwidzyna i okolic, którzy zatrudniają skazanych na zasadzie skierowania do pracy. W ramach tej współpracy zatrudnionych odpłatnie jest 87 osób poza terenem zakładu karnego oraz 45 osób przy pracach pomocniczo - porządkowych na rzecz jednostki. Skazani wykonują prace remontowe, budowlane, produkcyjne, a także związane z ogrodnictwem.

Zakład Karny w Czerwonym Borze. Więźniowie będą produkować meble